De Boxmeerse Vaart; ‘Heerlijke en Hoge Feestdagen’

BOXMEER | ’t Kan niet anders dan dat De Vaart - eeuwenlang Boxmeers grootst wonderlijk gebeuren – ook dit jaar weer in volle glorie wordt gevierd. In de parochiekerk Sint Petrus gebeurde dit al (in kleine kring) vanaf circa 1400. De eerste “jaerlyckse publieke ommegang” of openbare processie door de dorpse straten was echter in 1632. Niet eerder. Immers de bisschop van Roermond keurde pas op 26 november 1631 de volkse verering van het “Heiligh en Mirakeleus Bloet” goed en stemde ook in om dit jaarlijks kerkelijk feestelijk te herdenken. En wel “op Zondag onder het octaaf van H. Sacramentsdagh”. 

Sedertdien kwamen vele generaties pelgrims lopend uit het Cuijkland en – in karren of per speciale trein - uit andere windstreken: zoals uit Amsterdam (in 1900 schenker van een groot reliekbaldakijn), Nijmegen, Boxtel, Hoogstraten en Handel. En ieder jaar op Vaartzondag zagen we de devote lieden uit Kevelaar, Goch en omstreken al om vijf uur in de ochtend hun dorst lessen bij Riche, Het Rad, hôtel Esser en café Het Centrum. Zeer verdiend overigens, die ‘goede’ Brabantse koffie, na hun .nachtelijke bedetocht uit het Niersland en de Maasoversteek vanaf Heijen en Afferden.

Herdenkingsvaan uit de 18e eeuw. 

Prelude
Het 2023-programma, ook nu met veel ijver en aandacht samengesteld (door de Stichting Toerisme en Recreatie in prima samenwerking met de Vaartcommissie en vele verenigingen), begint met een kleine prelude op vrijdagavond 9 juni. ‘Narrenzunft Vetter Guser’ uit Sigmaringen krijgt om 17.30 een formele en hartelijke ontvangst in ‘Die Kneipe’ (aan het Raadhuisplein) waarna de delegatie uit onze zusterstad in optocht (met veel tamtam) vertrekt naar het Wilhelminaplein. Hier (voor Riche dus) worden de Vaartdagen om 20.00 uur geopend door ‘De Vendeliers’ van het H. Bloedsgilde met daarna (tot pakweg 22.00 uur) een spetterend muzikaal 40-jarige jubileumoptreden door ‘Dweilorkest de Joekels’ en ‘Vetter Guser’.

De Boxmeersche Harmonie - Foto: Hans Driessen

Inzingen van de Vaart.
Op zaterdag 10 juni start – na een toeristisch bezoek van ‘Vetter Guser’ aan Grave en de avondmis in Boxmeer – het befaamde, inmiddels traditionele ‘Inzingen van de Vaart’ op het Wilhelminaplein. En ja, houdt U zich vast aan de voorspelling: dit wordt (vanaf 20.00 uur) meer dan (bijzonder en niet te vergeten) klankrijk. Begeleidt door opperstalmeester Piet Cremers treden achtereenvolgens ‘De Vendeliers’ op, ‘Muziekvereniging Boxmeersche Harmonie’ (met liefst 6 nummers, waaronder het door Marita Bos en Mark van Hoof gezongen Vaartlied), het koor ‘Vol Muzi’ uit Vortum-Mullem, het Wanroijse saxefoonsextet ‘The Black Saxes’ en afsluitend - het kan niet op - weer onze vrienden uit Sigmaringen.

Hoogtij
Dan Vaartzondag. Na de plechtige Vaartmis trekt – onder het traditionele beieren - om ongeveer 11.30 de Bloedprocessie vanaf de Petrusbasiliek naar Het Zand. Over de door het buurtschap ‘De Biest’ met wimpels en groen versierde straten. Dan zien we de befaamde rood- en blauwmènnekes, engelen, zwaardzwaaiende edelknapen en vertederende bloemblaadjes strooiende bruidjes. Gevolgd door wierook- en vaandeldragers, het Heilig Bloedsgilde (omdat de leden van deze broederschap al ruim vóór 1500 door de Boxmeerse bevolking werden aangewezen als dé beschermers en hoeders van de reliek), de kleurrijke trotse schuttersgilden van Sambeek en Beugen, ‘Muziekvereniging Boxmeersche Harmonie’, ‘Vetter Guser’, de prior van de Karmelieten met de prachtige vergulden monstrans uit 1611 en de draagbaar met de zilverbeslagen reliekkist uit 1656: een geschenk van graaf Albert van den Bergh.

Vetter Guser 

Na de processie, terug in het centrum zo ongeveer tegen half twee van die zondagmiddag, verzorgt ‘Vetter Guser’ nog een optreden op het Wilhelminaplein, waarna de afvaardiging uit zusterstad Sigmaringen – om de magen gezond te vullen voor de lange terugreis – met Boxmerenaren gaat smullen van heerlijke ossenlappen: klaar gemaakt volgens het traditionele 18^de eeuwse recept. Gebraad in bier en mét bier gegeten. Heerlijke en ‘Hoge Feestdagen’ dus. Honderden jaren oud. 

Herdenkingsprentje uit de 19e eeuw